JAKIE SCHORZENIA PSYCHICZNE MOGĄ WYSTĄPIĆ JAKO NASTĘPSTWO STRESU ZWIĄZANEGO Z DOŚWIADCZENIEM PANDEMII ?
Potencjalne zagrożenia dla zdrowia psychicznego osób poddanych dystresowi związanemu z doświadczeniem epidemii możemy przeanalizujemy w kontekście czasowym. Określimy więc najpierw jakie dysfunkcje psychiczne mogą się ujawnić w pierwszym okresie epidemii jako wyraz intensywnienie doświadczanego dystresu. Potem zdefiniujemy potencjalne zagrożenia dla zdrowia psychicznego mogące być następstwem średniookresowo i długoterminowo doświadczanego dystresu.
Zaburzenia fazy pierwszej: kliniczny wyraz dezorganizującej reakcji psychicznej na nagły, przeciążający stres
- Ostra reakcja na stres
Nagła reakcja, duże nasilenie dyskomfortu psychicznego, pogorszony poziom funkcjonowania
Kluczowe objawy:, głównie lęk o dużym nasileni, czasami z wyraźną somatyzacją (kołatania serca, przyspieszenie akcji serca, dławienie, duszność, tzw „ gula w gardle”), niepokój psychoruchowy lub odrętwienie psychoruchowe, chwiejność nastroju, drażliwość, zachowania impulsywne, zaburzenia snu, brak łaknienia
- Zaburzenia dysocjacyjne
Nagła reakcja, dezorganizacja zachowania, pogorszony poziom funkcjonowania
Kluczowe objawy: derealizacja (poczucie nierealności otaczającej rzeczywistości, oglądania jej „jak za szybą” odczucie „bycia w śnie”, „bycia jak w filmie), osłupienie dysocjacyjne, amnezja dysocjacyjna (niepamięć dotycząca skrajnie stresujących wydarzeń), zachowania ucieczkowe
- Zaburzenia adaptacyjne lękowe / depresyjne
Stopniowa narastająca reakcja, pogłębiający się dyskomfort psychiczny, pogarszający się poziom funkcjonowania
Kluczowe objawy: pogorszenia samopoczucia, obniżony lub chwiejny nastrój, płaczliwość, myśli rezygnacyjne, wzmożony niepokój, poczucie zagrożenia, niepewność, spadek aktywności lub niepokój psychoruchowy, apatia, unikanie kontaktów interpersonalnych, pogorszenie jakości snu
- Bezsenność
- Szkodliwe używanie substancji psychoaktywnych (w tym alkoholu)
Zaburzenia fazy drugiej: kliniczny wyraz dezorganizującej reakcji psychicznej na przedłużający się, przeciążający stres
Zaburzenia stresowe pourazowe
Zaburzenia depresyjne na tle reaktywnym Kluczowe objawy: obniżenie nastroju, płaczliwość, myśli rezygnacyjne, spadek aktywności, apatia, spowolnienie psychoruchowe, pogorszenie jakości sny, napięcie emocjonalne, uczucie niepokoju
- Zaburzenia lękowe mieszane / inne zespoły nerwicowe
- Neurastenia / zespół wzmożonej drażliwości
Stopniowa narastająca reakcja psychofizyczna będąca następstwem przedłużonej ekspozycji na dystres o znacznym nasileniu Kluczowe objawy: stale odczuwane napięcie emocjonalne, wzmożona drażliwość, niepokój, poczucie przeciążenia, chwiejność afektywna (zmienność emocji), uczucie znużenia Czasami dołączające się: objawy somatyzacyjne (ucisk w klatce piersiowej, kołatania serca, duszności), napięciowe bóle głowy, pogorszenie jakości
- Bezsenność
- Zaburzenia somatyzacyjne & nerwice wegetatywne & zespoły bólowe na tle wegetatywnym Kluczowe objawy: „nerwica serca” (ucisk i bóle w klatce piersiowej, kołatania serca, tachykardia, duszność), biegunki na tle wegetatywnym, bóle brzucha, uczucie zatykania w gardle, napięciowe bóle głowy
- Szkodliwe używanie substancji psychoaktywnych (w tym alkoholu)
Zaburzenia fazy trzeciej: kliniczny wyraz reakcji psychicznej na długoterminowy, przeciążający stres
- Neurastenia / zespół przewlekłego zmęczenia
Kluczowe objawy: stale odczuwane zmęczenia
- Mieszane zaburzenia depresyjne i lękowe
- Zaburzenia stresowe pourazowe
- Bezsenność
- Niektóre schorzenia psychosomatyczne (nadwaga / otyłość trzewna, nadciśnienie tętnicze, spastyczne zapalenie jelit)